Lucni bouda

Lucni bouda jest nie tylko największym i najstarszym schroniskiem górskim w Karkonoszach ale ma też najwyżej położoną restaurację na wysokości 1410 m n.p.m.
Wiesenbaude, Stara Czeska lub Stara Rennerowa bouda, tak się w przeszłości nazywała najstarsza chata na grzebieniu Karkonosz / Lucni bouda. Znajduje się na skrzyżowaniu kilku starych szlaków na wysokości 1410 m.n.p.m. blisko granicy z Polską, na środku unikatowej Białej Łąki a przede wszytkim przy najbardziej znanej ścieżce śląskiej. Ta była od końca 15 wieku ważnym łącznikiem powstających po obu stronach gór ośrodków górskich. Wykorzystywana była również przez turystów podczas wędrówek po Karkonoszach a zwłaszcza przy wejściach na Śnieżkę. Na Lucni boudzie został nawet przymocowany dzwon, który budził nocujących, żeby nie przegapili wyjątkowego wschodu słońca na Śnieżce. Wybudowanie kolejki na naszą najwyższą góre spowodowało zmniejszenie ilości turystów.

Założenie Lucni boudy
Opinie dotyczące powstania Lucni boudy są różne. Według opowieści, których korzenie sięgają aż do okresu sporów granicznych przed wojną trzydziestoletnią, została ona założona przez jedego z dwóch synów hrabiego, który znalazł tutaj schronienie przed swoim silniejszym bratem podczas sporu o spadek. Pod małym daszkiem z gałęzi czekał słaby i chory na śmierć. Tu znalazł go brat, który zlitował się nad jego losem i zawiózł go do bezpiecznego miejsca w dolinie. Na miejscu gdzie znalazł brata, zbudował drewnianą chatę, która miała być wypoczynkiem dla podróżujących i jednocześnie pomnikem pogodzenia się obu braci. Druga wersja mówi, że chatę założyło młode małżeństwo należące do cerkwi czeskich braci, które musiało ukryć sie w górach przed prześladowaniem z powodu swojej wiary. Ale to są tylko legendy.
Podczas remontu w 1869 roku został znaleziony młyński kamień z wygrawerowaną datą 1623, przez co wcześniejsza data powstania Lucni boudy – 1625 – została przesunięte o pare lat do tyłu. Dzisiejsze dowody ale wskazują, że Lucni bouda musiała powstać już w drugiej połowie 16 wieku.

Lucni bouda od założenia do roku 1938
Lucni bouda była znaczącym centrum gospodarstwa górskiego ze 100 hektarami pastwisk i łąk, dziesiątkami sztuk bydła i kóz. Stada pasły się latem na pastwiskach Białej i Czortowej łące razem z bydłem z Rennerovy oraz Scharfovy boudy. Na szerokich karkonoskich błoniach zbierano również siano, na którym na strychach nocowali turyści. Lucni bouda słyneła również ze swoich produktów rolniczych, zwłaszcza z górskiego sera ziołowego.
W ciągu swojej 400 letniej historii Lucni bouda uległa wielu zmianom. Od swojego powstania aż do roku 1857 należała do sławnej rodziny Rennerów.
Po pożarze w 1695 roku Lucni bouda została przebudowana i w 1809 roku dobudowano także tzw. Letni Domek. Około 1830 roku znajdował się tutaj tajny warsztat gdzie fałszowano pieniądze. W roku 1857 chatę przejął Vaclav Hollman od swojego teścia, który w 1875 roku ją w znaczący sposób poszerzył dla potrzeb ruchu turystycznego. Od 1868 roku wykorzystywano prąd z Bialej Łaby i za pomocą koła wodnego napędzano różny sprzęt. W 1876 roku Lucni boudę nabył obrońca natury Krystof Haering, który prowadził tutaj obserwacje meteorologiczne. Z piećdziesiątych lat 19 wieku pochodzi także księga, w której zapisywano badania naukowe przyrodników, którą na Lucni boudzie założyła pani botanik Josefina Kablikova. Lucni bouda została nie tylko ulubionym miejsce pobytu i spotkań przyrodników, ale z chęcią przyjeżdżali tutaj liczni artyści i pisarze między innymi Karel Hynek Macha, Vitezslav Halek, Quido Manes itp. Od 1886 roku aż do 1945 roku Lucni bouda należała do braci Bonschow, którzy kupili również Scharfową boudę, gdzie hodowano bydło i zbudowana została piekarnia. W 1914 roku bracia przebudowali Lucni boudę na najwiekszą boudę Karkonosz ze 100 pokojami.

Lucni bouda podczas 2 wojny światowej
2 października 1938 roku po konferencji w Monachium Lucni bouda uległa zniszczeniu w wyniku pożaru w czasie wycofywania się armii czeskiej z granicy. Według czeskiej strony ogień wznieciły oddziały niemieckie, które przejęły boudę. Niemcy na odwrót twierdzili, że bouda spłonęła podczas wycofywania się armii czeskiej z terenów przygranicznych. Ta wersja została uznana za oficjalną i właściciele Wilem i Wincenzz Bonsch dostali odszkodowanie w wysokości 1 560 00 marek niemieckich (13 milionów koron czeskich). Strategiczne położenie Lucni boudy zadecydowało o natychmiastowym remoncie i odbudowaniu obiektu. Projekt budowy dla właścicieli sporządził znany architekt, inżynier Ludwig Stiegler z Berlina, który także prowadził całą budowę. Wszystkie zachowane plany znajdują się w Archiwum Rejonowym w Vrchlabi.
Prace remontowe zaczęły się jeszcze w 1938 roku, zapewniano zastępczą dostawę wody pitnej z pobliskego źródła, w mniejszym budynku zainstaowano również ogrzewanie centralne. W październiku tego samego roku zostało wybudowane prowizoryczne zadaszenie budynku, aby był on chroniony przed nadchodzącą zimą. Wkrótce wybudowano dom noclegowy i kuchnie dla personelu oraz robotników. Po odejściu niemieckich robotników na front na budowie pracowali francuzi, rosjanie i czesi.
Budowa była dumą Rzeszy Niemieckiej i jej zakończenie świętowano w całym kraju na wielkanoc 1940 roku. Na otwarcie przyjechał nawet funkcjonariusz nazistowski Konrad Henlein. Bouda była ponadstandardowo wyposażona dla turystów niemieckich i zapewniała im doskonałe warunki. Oprócz dobrze wyposażonych pokoi wybudowano również czytelnie, salę gier, serwis nart, pralnie i suszarnie, która przetrwała do dzisiaj. Wybudowano także część gospodarczą, gdzie znajdowała się stajnia dla bydła, rzeźnia, wędzarnia, chłodziarnia itp. Aż do końca wojny wykorzystywano Lucni boudę do ćwiczeń wehrmachtu, prowadzono tu kursy łączniczek lotnictwa niemieckiego i też tutaj przebywały Hitlerjugend. Ten okres został przerwany zakończeniem wojny i uwolnieniem boudy przez żolnierzy czeskich 15 maja 1945 roku.

Luční bouda po 1945 roku
Po konfiskacji majątku niemickiego po zakończeniu 2 wojny światowej, Lucni boude prowadziło kilka róznych organizacji. Jedną z nich był też Czesko-Słowacki Związek Sportowy. W tym okresie przyjeżdżały setki dzieci na wycieczki szkolne i kursy narciarskie. Od Lucni boudy prowadził wtedy nawet mały wyciąg narciarski. W 1991 roku boudę nabył Klub czeskich turystów i organizował tu swoje akcje grupowe. Najsmutniejszy etap historii Lucni boudy to lata 2002-03, kiedy właścicielem była osoba prywatna i sytuacja się na tyle pogorszyła, że musiała zostać zamknięta na 2 lata. Zima, trudne warunki i brak odpowiednej opieki spowodowały, że się Lucni bouda znalazła w bardzo złym stanie.
W roku 2004 właścicielem zniszczonej chaty została spółka AEZZ, która stara się systematycznie przywrocić ten klejnot wszystkim miłośnikom gór. Nawiązując do dawnej sławy, odnawia tradycję a jednocześnie dostosowuje się do dzisiejszych wymagań ekologicznych. Oczyszczalnia ścieków, ekologiczny spoób nagrzewania, produkcja pieczywa domowego w tradycyjny sposób, to wszystko odpowiada wizji wlaścicieli jak żyć w tak wyjątkowej okolicy jak na terenach koło Lucni boudy.